Stundum verður mönnum á en..

...viðbrögð ýmissa fyrirtækja í samfélaginu eru merkileg í þessu samhengi t.d. vega úrskurða í samkeppnismálum, skattamálum, vörufölsun o.fl. þar sem viðkomandi biðjast nær undantekningalaust aldrei afsökunar á framferði sínu – það er ekkert viðurkennt, ráðnir fleiri lögfræðingar og málefnum þvælt í dómskerfinu árum saman þó kjarni mála sé öllum full ljós, rýrð kastað í allar áttir og sérstaklega á þá aðila og það fólk sem eru að vinna störf sín í þágu almennings. Dómar eru því að einhverju leiti orðnir spurning um stéttarstöðu sakbornings fremur en um siðferðileg rangindi og lögbrot viðkomandi. Fjölda dæma um slíkt er hægt að taka þó það verði ekki gert hér að sinni. Lokað sérréttindasamfélag síðustu áratuga gerir það að verkum að menn hafa glatað öllu jarðasambandi og telja sig yfir lög hafna, sjá ekkert rangt í gjörðum sínum og skeyta lítt um s.k. viðskiptasiðferði.

Samfélag samráðs og sérhagsmuna

Því miður er íslenskt samfélag orðið markerað af átökum, bersýnilega nú um stundir og sennilega hefur svo verið um langa hríð þó svo að það hafi ekki verið eins sýnlegt eins og eftir hrunið. Maður þarf ekki annað en að lesa nokkrar ævisögur til þess að sjá hve grímulaus sérhagsmunabarátta átti sér stað og á sér stað. Mér dettur í hug ágæt ævisaga Guðna í Sunnu (ferðaskrifstofa) sem fór inn á lendur þar sem aðrir voru fyrir á fleti í pólitísku skjóli sérhagmunna, eða endurminningabækur Tryggva Emilssonar verkamanns. Hrunið og ekki síst upplýsingabyltingin hafa gert það að verkum að almenningur sér inn á svið sem áður var honum hulið. Ódýrir farsímar , frelsissímkort og Netið hrundu af stað þjóðfélagsbreytingum fyrir botni Miðjarðarhafs sem ekki sér fyrir endann á. Sama á við um í okkar heimshluta þó með öðrum hætti sé.

Sérhagsmunaöfl á Íslandi eins og LÍÚ eru föst í gömlum lobbýisma sem virkar ekki sem skyldi nú um stundir en fara þó sínu fram hverju sem á gengur. Verða sér að athlægi með því að líkja grjótharðri sérhagsmunavörslu sinni við hlutskipi gyðinga í seinni heimstyrjöldinni eða með grímulausum hótunum um að leggja heilu og hálfu byggðarlögin í eyði, sitji eða standi framkvæmda-, löggjafa- og dómsvaldið ekki eins og viðkomandi krefjast. „Vandamál“ sérhagsmunahópa eru einnig þau að náin og innileg tengsl sérhagsmuna, stjórnmálaafla og stjórnmálamanna eru orðin afar sýnileg og trúverðugleiki viðkomandi aðila því í sögulegu lágmarki. Stikkorð á Alþingi eins og hvalveiðar, kvótakerfi, stóriðja, orkumál o. fl. gera það að verkum að tilteknir þingmenn spretta upp, bruna í pontu og verja tiltekna sérhagsmuni með kjafti og klóm. Það er auk þess algerlega með eindæmum að hægt sé að halda þinginu í gíslingu vikum saman með einhverjum fundatæknilegum útúrsnúningum sem hafa ekkert að gera með raunveruleg efnisatriði mála, sem öll eru löngu fram komin og öllum ljós. Það getur ekki verið tilgangur þingskapa að slíkt sé mögulegt, svo ekki sé minnst á virðingarleysi af hálfu þeirra sem þetta stunda gagnvart lýðræðinu og síðast en ekki síst hve augljós og grímulaus sénhagsmunavarsla ræður för!
Hvernig sérhagsmunakerfi eins og ýmsir bankar, fjármálastofnanir og tilteknar endurskoðunarskrifstofur dansa með, verja og berjast fyrir áframhaldandi mismunun og misrétti í samfélaginu, er flestum ljóst.

Vandi sérhagmunahópa dagsins í dag og versti óvinur er sýnileikinn, upplýsingarnar, upplýsingatæknin. Vídd, margbreytileiki og umfang fjórða valdsins, fjölmiðlunar og það gangvirkrar, er orðið slíkt að hagmunahópar ná ekki að ráðskast með fjórða valdið að vild eins og áður var. Þetta sést vel m.a. í skjótum og sterkum viðbrögðum almennings við algerlega misheppnuðum PR aðgerðum LÍÚ. Þetta sést á einnig á fyrrum flaggskipi fjórða valdsins Morgunblaðinu sem engin nennir lengur að lesa og þeir fáu sem það gera er all flestum ljóst að ritstjórnarstefnan lýtur algeru valdi sérhagsmunahópa. Málgagnið er orðið svo örvæntingarfullt að það dreifir ókeypis Ipad spjaldtölvum í allar áttir gegn því að fólk gerist áskrifendur.

Upplýsingatæknin hefur lýst upp sviðið og svipt tjöldunum frá að töluverðu leyti. Hið lokaða rými sérhagmuna minnkar sífellt og gamla klíku og samráðs möndlið sem fólst í því að skara eld að eigin köku með hvað meðulum sem var er gærdagurinn – Núna eru aðrir tímar og vonandi að upplýsingabyltingin og öll sú tækni reynist gott verkfæri í þágu almannahagsmuna. Sú er raunin fyrir botni Miðjarðarhafs og vonandi að svo verði einnig raunin hvað varðar íslenskt samfélag. Á því er mikil nauðsyn því langvarandi og áframhaldandi ójöfnur lífsgæða veit ekki á gott. Mikilvægasta verkefni samtímans er að jafna lífskjörin með réttlátri skiptingu þjóðarverðmæta og sameigna – það verður ekki gert með því að eitt fyrirtæki „eigi“ 12 hvern fisk í sjónum sem syndir í kringum landið.

Hafa áfengisauglýsingar áhrif?

Brá mér í hádeginu (24. apríl) á málstofu Viðskiptafræðideildar HÍ - kl 12:00 í stofu  Ht 101 eins og sagði í auglýsingunni ! Efnið athyglisvert "Hafa áfengisauglýsingar áhrif" Friðrik Eysteinsson fv markaðstjóri Vífilfells  og aðjúnkt við Viðskiptafræðideildina ku hafa átt að vera með framsögu ef marka má auglýsingu um málstofuna?

Áfengisauglýsingar hafa þá einstöku og "phenomal"sérstöðu umfram aðrar auglýsingar að virka alls ekki og ef nokkuð þá bara einungis á þá sem þegar drekka? Þess vegna ber að leyfa þær segja hagsmunaaðilar, sem hlaðnir eru vísindalegum rökum tiltekinna fræðimanna. Sem sérstakur áhugamaður um velferð barna og ungmenna og um lögvarin rétt þeirra til þess að vera laus við áfengisáróður þá hafði  ég uppi áform um að ræða þessi einstöku vísindi að lokinni framsögu. Veit ekki hvort fundurinn var málefnalegur ? sennilega,  a.m.k. var engin vitleysa sögð, engin var framsagan, engar fyrirspurnir en tveir gestir sem spjölluðu um þetta brýna málefni í nokkra stund sammála um að Alþingi ætti að samþykkja fyrirliggjandi frumvarp sem kemur í veg fyrir ómerklega útúrsnúninga úr siðferðilega skýrum núgildandi lögum um bann við áfengisauglýsingum. (sjá ennfremur www.foreldrasamtok.is )

Athyglisverð ráðstefna

Þá er það ákveðið

Fékk samtal um daginn frá Björn Andersson forstöðumanni Instutition för socialt arbete við Gautaborgarháskóla. Erindið svo sem ekki óvænt, spurning um hvort ég væri búin að hugsa málið varðandi starf við skólann. Tilgangurinn að gera tillögur að og setja saman námsbraut í fritidsvetenskap ( samhällspedagogik ) sem við nefnum tómstunda- og félagsmálafræði á íslensku en ég kýs að nefna félagsuppeldisfræði og vísa þá til fræðilegs bakgrunns námsins. Björn hefur oft viðrað þessa hugmynd við mig á síðustu árum. Síðustu misserin hefur Háskólinn í Gautaborg og stofnun Björns unnið að framgangi málsins með þeim árangri að málið er komið af hugmyndastiginu.

Námsárum mínum hinum fyrri eyddi ég í þessari yndislegu borg.  Það er í raun forréttindi að fá tækifæri til  þess að sækja nám erlendis. Maður öðlast ekki bara tiltekna fræðilega þekkingu. Það að kynnast öðru samfélagi og verða hluti af því er ekki síðri lærdómur og mótar mann enn frekar og verður mikilvæg viðbót við gott nám. Fyrir slíkt verður maður ávallt þakklátur  Á ennþá marga vini  í borginni og hef komið þarna nokkuð reglulega í gegnum árin m.a. varðandi fyrirlestrarhald o.fl.

Ef fram fer sem horfir þá sé ég fram á að kíkja á mína menn í sænska boltanum  Blå vitt (IFK Göteborg) á Ullevi leikvanginum síðsumars. Svo ekki sé minnst Förlunda indjánana (þó engir séu indjánarinir í Frölunda borgarhlutanum) í íshokkíunu,  20 þús manns í Skandinavium og allt á suðupunkti er einstök upplifun. Eða það að spáséra um  Kungports avenyn eina alvöru breiðstrætið í Skandinaviu, nú eða það að skella sér út í eyjarnar í skerjagarðinu á heitum sumardögum.

Samfestingurinn - Samfés

Það er eins og gerst hafi í gær sú stund er við nokkur stofnuðum SAMFÉS. Staðurinn var hið virðulega hús Fríkirkjuvegur 11 og dagurinn 9. desember.  Kalt, kyrrlátt og fallegt vetrarkvöld árið 1985. Ekki  grunaði okkur sem að þessu stóðu á þeirri stundu  hve farsæl vegferð samtakanna yrði .
Datt þetta allt í einu í hug þegar að ég stóð fyrstu vaktina á  Samfésballinu ,eða Samfestingnum eins og það er nefnt núna,  í gærkveldi. Hef af því mikla ánægju og sjálfsagt að leggja hönd á plóginn. Fyrirkomulag er þannig að það er  þörf á auka gæslu í upphafi dansleiksins því starfsmenn félagsmiðstöðvanna sem jafnframt sinna gæslu koma með unglingunum.  

Í miðju stússinu í dyragæslunni  innan um æskufólk sem geislaði  gleði, spenningi  og ánægju fór ég að velta fyrir mér hvort einhverstaðar í heiminum sé samkoma þar sem um 30% af tilteknum aldurshópi einnar þjóðar komi saman á einum stað. Og það sem meira er  stórsamkomu sem er nánast hnökralaus í framkvæmd og teljandi á fingrum annarra handar þau atvik sem koma upp, sem eru sem betur fer auk þess öll minniháttar. 4.500 unglingar sem eru sjálfum sér og öðrum til sóma saman komin á tveggja daga stórhátíð, sem saman stendur af dansleik og söngvakeppni, eru góð og þægileg skilaboð frá efnilegri æsku þessa lands.

Og sem betur fer eykst skilningur okkar sem eldri eru á mikilvægi þess að æskan njóti verðskuldaðrar umfjöllunar. Forsíða Fréttablaðisins í dag er til fyrirmyndar sem og bein útsending RÚV frá söngvakeppninni  bæði í útvarpi og sjónvarpi.

Já sennilega mikið vatn runnið til sjávar frá kvöldinu góða að Fríkirkjuveginum og svo sannarlega ánægjulegt að sjá  og upplifa hve mikilvægur vettvangur SAMFÉS er íslensku æskufólki. Slíkt er ekki sjálfgefið og til þess að svo hafi orðið þarf fullt af góðu fólki með stór hjörtu sem vinnur af fagmennsku og eldmóð. Sú er raunin og í þessu kristallast velgengni SAMFÉS.

Meirihlutinn í Hafnarfirði falinn

Hef undanfarið verið með könnun á dagskinnunni um fylgi flokka í bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Sennilega ekki ómerkari könnun en margt það sem maður sér presenterað í ýmsum fjölmiðlum. En hvað með það þetta er nú meira til gamans gert fremur en það að hér séu mikil vísindi á ferð ... og þó?
Spurt var: "Ef kosið væri til bæjarstjórnar í Hafnarfirði í dag hvernig myndir þú kjósa?" Tæplega 100 manns svöruðu og niðurstöður voru í % eftirfarandi:

Þetta þýðir með öðrum orðum það að meirhlutinn í Hafnarfriði er gjörfallin, fær einungis 22% atkvæða. Ótvíræðir sigurvegarar kosninganna yrðu "Annað framboð" og svo þeir sem "skila auðu" sem samtals fá hreinan meirihluta 54% sem gæfi sennilega  7 af 11 bæjarfulltrúum ef atkvæðin söfnuðust á einn stað. 44% "Annars framboðs" myndi hugsanlega ná  hreinum meirihluta  6/11vegna skiptingu atkvæða milli annara flokka en ég hef þó ekki reiknað það. Fjórflokkurinn sameinaður nær einungis 44 % samtals og vandséð hverning "hann" nái  meirihluta án utanaðkomandi afls. Hvort þessi 44%  sem "annað framboð" fær fari öll á eitt , tvö eða þrjú framboð er ekkert hægt að fullyrða um. En ljóst er að ótrúlega dræm kosningaþáttaka og fjöldi auðra og ógildra  atkvæða sem var mjög hár í síðustu kosningum er sterk vísbending um óánægju með þá kosti sem í boði voru. Af þeim sökum einum verður að telja það nánast öruggt að fram komi afl/öfl sem muni blanda sér í slaginn.

Kópavogsheilkennið í bæjarstjórnarmálum getur því hugsanlega orðið pólitísk staða hér í Hafnarfirði eftir næstu bæjarstjórnarkosningar ef tekið er mið af þessum niðurstöðum - 6-8 framboð í kjöri þar sem  3- 5  framboð mynda meirihluta ? - Veit það ekki  - en veit þó það,  að staðan fyrir næstu bæjarstjórnarkosningar í Hafnarfirði verður flókin og margslungin sem endranær - Það sem hugsanlega verður nýlunda er formgerð flækjunnar, sem gæti orðið einstök jafnvel á hafnfirska vísu. Hitt er svo allt annað mál hvort nokkuð sé að marka þessar niðurstöður og ljósi þess munu menn og konur fara með þetta eftir þeim hagsmunum sem henta viðkomandi hverju sinni eins og ávallt er.
 

Sennilega besti gítarleikari í heimi

Tommy Emmanuel er að mínu mati einn af allra bestu núlifandi gítarleikurum. Sá og heyrði hann spila í Háskólabíó í janúar s.l. - Alveg magnaðir tónleikar enda maðurinn alger snillingur. Heyrn er sögu ríkari.

Hugtakið "stjarnfræðilegt rugl"

Hugtakið "stjarnfræðilegt rugl" öðlast raunhæfa merkingu þegar að tap lífeyrisjóðanna er sett í ákveðið samhengi. Sem er einfaldlega það að ef maður tekur þúsundkalla (15 cm að lengd og 7 cm á breidd) og raðar þeim í beina línu þá fær maður út vegalengd sem er ævintýralega löng. Sama á við ef  maður nýtir flatarmál þúsundkalls sem einingu í þeim tilgangi að freista þess að skilja þetta stjarnfræðilega tap lífeyrisjóðanna . Í þessu samhengi  þá er margt athyglisvert sem kemur fram.

Byrjum á vegalengdum. Meðalfjarlægð til sólar er 148.000.000 km.  Meðalfjarlægð til tunglsins er um 384.000 km. Tap lífeyrissjóðanna alls nemur 72.000.000 km af þúsundköllum sem nemur um hálfri leið til sólarinnar. Af þeirri upphæð töpuðust 11.550.000 km af þúsundköllum vegna lána til Baugs og skyldra aðila (Lágt vöruverð? lang hæsta "lága" verð í Evrópu án þess að búið sé að taka tillit til þess sem borgað verður auklega og eftir á með skerðingum  á  eftirlaunum í formi glataðrar "fjárfestinga" lífeyrissjóðanna" (Kr. 480.000.000.000)).  Skuldir Baugs eru verulega langar og nægja til tæplega 16 tunglferða, tur och retur eins og svenskurinn segir. Hins vegar nægja skuldir Glitnis ekki  nema til  vegalengdar er samsvarar tæplega 10  ferðum (ToR) til tunglsins eða 7.050.000 km af þúsundköllum.

Hvað varðar flatarmálsviðmið þá er ljóst að hægt er að þekja svæði er nemur 5.040.000 ferkílómetra með heildartapinu. Ísland er 103.000 km2,  Indland 3.287.263 km2, Mexíkó 1.964.375 km2, Mósambik 801.850 km2  og Spánn 505.992 km2.  Með heildartapinu er því hægt að þekja allt Ísland ca 50 sinnum með þúsundköllum eða allt Indland (3.287.263 km2) eins og það leggur sig ásamt Mexíkó (1.964.375 km2). Tap vegna Baugs (808.500 km2) og skyldra aðila þekur aðeins land eins og Mósambik (801.850 km2) . Tap vegna Glitnis (493.500 km2)  nægir einungis til þess að þekja land eins og Spán (505992 km2).

Í lokin er vert að setja tapið  í samhengi við laun - Baðverðir eru í  launaflokk 111 sem gefur  kr 139.822 ( 20,97 metra, 0,020,97 km / - 14,7 m2, 0,014,7 km2 )  tapið samsvarar  286.078 árslaunum baðvarða .
Stjarnafæðileglegar vegalendir, þúsundkalla þekja er  nemur samsvarandi svæði og fjöldi landa og tæplega 290.000 árslaun baðvarða er "einum"og mikið tap fyrir minn smekk og spurt er, mun einhver axla ábyrgð á þessu ofboðslega tapi og fjárfestingarugli sem vart verður skilið nema í stjarnfræðilegu samhengi? Með öðrum orðum taprekstur lífeyrisjóðanna er/var stjarnfræðilegt rugl

Það verður ekkert af engu

Í síðasta Fjarðarpósti (12.jan 2012)  ritar Margrét Össurardóttir grein um málefni Heilsdagskóla eða frístundaheimila í bæjarfélaginu . Ekki ætla ég að bregðast efnislega við skrifum Margrétar enda eru mér málavextir með öllu ókunnir. Hitt er annað mál að sem sérfræðingur í æskulýðsmálum og sem fyrrverandi æskulýðsfulltrúi í okkar ágæta bæjarfélagi þá þykir mér rétt að benda á nokkur atriði. Í greininni er haldið fram að frístundaheimili í Reykjavík hafi verið færð undir skólanna vegna þess að starfsemin hafi verið svo illa rekin af hálfu Íþrótta – og tómstundaráðs Reykjavíkur (ÍTR). Þetta er með öllu rangt þar sem að ÍTR mælist ár eftir ár með hæstu einkunn í þjónustukönnunum á vegnum borgarinnar. ÍTR innleiddi, á þeim tíu árum er starfsemin var á þeirra vegum, fagmennsku sem ekki var fyrir hendi áður, samræmdi starfsemina í heild, gerðu faglegar kröfu til starfsmanna, stuðlaði að aukinni menntun, unnu starfsskrá (sambærilegt plagg og námskrá er í skólastarfi) m.ö.o breyttu safnheitinu frístundaheimili í hugtak. Formgerðu starfsemina og unnu að miklum endurbótum oft í miklum mótvindi. Þær nýlegu skipulagsbreytingar sem átt hafa sér stað í Reykjavík er gerðar í algerri andstöðu við fagumhverfið, öll fagfélög á sviðinu, helstu sérfræðinga landsins á þessu sviði, auk þess sem formleg umsögn HÍ Menntavísindasviðs mælti mót þessum breytingum..

En víkjum nú sögunni til Hafnarfjarðar. Í ágúst s.l. ritaði ég grein í Fjarðapóstinn, bæjarblað okkar Hafnfirðinga, undir nafninu „Hvar er fagmennskan“ (Sjá http://addigum.blogspot.com/2011/08/hvar-er-fagmennskan.html ) þar sem ég geri margþættar athugasemdir varðandi framkvæmd bæjaryfirvalda við þær annars skynsömu breytingar að færa starfsemi heilsdagsskólans undir starfsemi ÍTH. Í stórum dráttum má segja að sparnaður (tæpleg 30% ofan á allan annan niðurskurð) sem þar var viðhafður í nafni sameiningarinnar hafi verið langt út yfir öll skynsemismörk. Með öðrum orðum þá nýttu bæjaryfirvöld sameininguna sem skálkaskjól fyrir óeðlilega mikinn niðurskurð. Þetta kemur augljóslega fram í því að bæjaryfirvöld bjóða þjónustu sem þau geta ekki staðið við eða sinnt. Í þeim efnum er ekki við gott starfsfólk ÍTH að sakast sem reynir það eitt að vinna störf sín eins vel og kostur er en við afar erfiðar aðstæður. Raunverulegar fjárhagsáætlanir eru til og ekkert annað en að kom þeim í framkvæmd þ.e.a.s ef það er vilji bæjaryfirvalda að viðhafa starfsemi af þessu toga. Að færa starfsemina innan stjórnsýlsunnar hefur ekkert að segja – og leysir ekkert. Fúskvæðing er fúskvæðing sama hvar hún á sér stað – kjarni málins er einfaldlega sá að þjónusta og fagmennska kostar og verður ekki haldið úti nema þær forsendur séu fyrir hendi. Það verður ekkert af engu.

Grein þessi birtist í Fjarðarpóstinum 18. janúar 2012

Af "viðskiptasiðferði"

Sjá  nánar - http://addigum.blogspot.com/2011/11/etta-vekur-mig-til-umhugsunar.html

Er orðin anti sportisti

Oft veltir lítil þúfa þungu hlassi – hugrenningar félaga míns Guðmundar Sæmundssonar um málfar í íþróttum hafa gerbreytt afstöðu minni til íþrótta í grundvallaratriðum. Ég er eiginlega orðin anti sportisti en er þó virkur þátttakandi í þessum fáfengileika eins skrýtið og það kann að hljóma – held að þetta sé fíkn fremur en einhver skynsemi eins og margur heldur fram. Líkami minn má muna sinn fífil fegurri enda stundum haltur og skakkur og jafnvel hvorutveggja í senn eftir íþróttaiðkun síðustu áratugina – þetta getur ekki verið hollt.

Ég stunda þessa undarlegu iðju að lemja kúlu fram og aftur um græna haga yfir hábjargræðistímann, um okkar bestu lendur, sem að öllu jöfnu væri mun skynsamlegra að nýta undir hefðbundin landbúnað. Svo ekki sé nú minnst á þá áráttu mína að dvelja langdvölum í s.k. íþróttahúsum. Þau eru yfirfull af fullfrísku fólki sem eyðir dýrmætri orku sinni og tíma í hreina vitleysu sem felst í því að lemja fiðraðar kúlur eða bolta af ýmsu tagi yfir, undir eða í net og það ýmist með höndum, fótum og eða öðrum útlimum með eða án tiltekinna áhalda oftast dýrum, verandi í einhverjum ómerkilegum nylonfatnaði sem seldur er eins og hvert annað silki?

 Látum það vera að mannlegir breyskleikar eins og almennt ístöðuleysi og áhættufíkn valdi því að einhverjir stundi svokallaðar íþróttir, iðjan sem slík er með öllu óþörf. Við getum reyndar gefið okkur það íþróttunum til varnar að samfélagið þurfi hverju sinni að hafa á að skipa vaskri sveit manna og kvenna og þjálfi það markvisst í þeim eina og göfuga tilgangi að verjast utanaðkomandi vá.

Það eru engin ný sannindi þetta vissu Grikkir til forna og um þessa samfélagsleg ábyrgð var köppum eins og Gunnar á Hlíðarenda, Agli Skallagrímssyni og fleirum fullkunnugt um. Gunnar, sem á enn þann dag í dag óstaðfest heimsmet í hástökki með og án atrennu, gerði aldrei kröfur til þess að fá afrek sín íþróttafræðilega staðfest og nýtti þessa hæfileika sína aldrei í öðrum tilgangi en hernaðarlegum. Egill Skallgrímsson sem var okkar harðasti ísknattleiksmaður fyrr og síðar sýndi með "góðu" fordæmi að það er öldungis rétt að áfengi og neysla þess er verulegur hluti leiksins eins núna nokkur hundruð árum seinna er auglýst í gríð og erg ungu íþróttafólki til eftirbreytni.



Að hoppa yfir á eða torfæru á stöng er praktískt. Að kasta spjóti eða kúlu og reyndar bara öllu lauslegu í styrjöldum er praktískt svo ekki sé minnst á almennar barsmíðar eins og box og glímur af öllum hugsanlegum og óhugsanlegum tegundum og svo ég nefni nú gríðarlegt gildi skylminga og skotfimi í þessum tilgangi. En að leggja stund á slíkt á friðartímum er algerlega tilgangslaust og ætti af þeim sökum að fá til þessara fánýtilegu verka tiltekið hlutfall æskufólks hverju sinni með þeim íþyngjandi kvöðum að það leggi stund íþróttir í samfélagslegu varnarskyni. Í þokkalega siðuðum samfélögum er þetta kallað herskylda, er reyndar víða afnumin þar sem fólk fæst orðið í þessa vitleysu af fúsum og frjálsum vilja, eins undarlega og það kann að hljóma.

Segjum sem svo að hægt sé að forsvara allt það fé sem fer til íþrótta sem einhverskonar hernaðarútgjöld. Ef svo er þá er einni grundvallarspurningu algerlega ósvarað. Hún snýst ekki um hvort vinur minn Óli Jó átti að halda áfram að láta einhvern tiltekin hóp ungmenna hlaupa á eftir bolta og sparka eða hvort væri betra að fá einhvern annan til verksins. Eða hvort einhver miðaldra karlmaður leiki með í einhverri handboltakastkeppni eða ekki? Þetta hefur akkúrat ekkert að segja og enga þýðingu hvað varðar varnir landsins og styrk okkar gagnvart utanaðkomandi vá.

Grundvallarspurningin er því auðvitað sú hvar var íþróttahreyfingin þegar að Icesave málið dundi á þjóðinni með miklu offorsi ? Svarið er einfalt hún var, eins og hún lagði sig, í fullkomnu tilgangsleysi, inni í íþróttahúsunum við að reyna að hoppa hærra,hraðar, lengra, hlaupa eins og fætur toga, kasta ýmsum hlutum í allar áttir, sparka og allt hvað menn nú annars aðhafast í þessum fínu húsum. Einungis nokkrir tugir íslendinga mættu til leiks ... eða réttara sagt á stríðsvettvang, aðallega miðaldra karlmenn sem mæddust mjög eftir langa göngu um borg óvinarins, London þjakaðir af bráðu brjóstkassasigi með kynningarbæklinga og undirskriftalista að vopni. Eins að það virki eitthvað. Þeir áttu við ofurjarla sína að etja eins og kunnugt er af annálum þar um .Varð hin mesta sneypuför enda íþróttahreyfingin fjarri eins og svo oft áður þegar að virkilega á reynir.

Þarna átti íþróttahreyfingin eðli málsins samkvæmt að vera á vettvangi. Þetta er/var eina alvöru „stórmótið“ sem hreyfingin hefur átt erindi á um langa hríð eða allt frá síðasta þorskastríði þar sem n.b. hreyfingin nýttist heldur ekki neitt. Þarna átti íþróttahreyfingin í heild að vera til staðar og nýta alla sína hæfileika í þeim göfuga tilgangi að frelsa þjóðina frá yfirvofandi ánauð svo sem sjálfstæðismissi hinnar íslensku þjóðar, sem ku hafa verið óþægilega nærri.



Þarna fór gott (tæki)færi forgörðum, það er næsta víst, þarna skall hurð nærri hælum, hefði hreyfingin þurft að bíta í skjaldarrendurnar, hún hefði verið betri en engin, hún fer sér að engu óðslega en verður að taka á honum stóra sínum eins og Bjarni Fel hefði orðað þetta. Tilefni þessara hugleiðinga minna er eins og áður sagði hugleiðingar vinar míns Guðmundar Sæmundsonar í formi doktorsritgerðar sem nefnist „Það er næsta víst“ og fjallar um málfar í íþróttum. Það er mikil efniviður og ritgerð sem verður fróðlegt að lesa.  Hugleiðingar mínar um „gildi“ íþrótta almennt ekki beint úr þeim ranni en þó skyldar . Mun þó, aðspurður, stefna að því að gera mitt besta, leggja mig allan fram, freista þess að lækka forgjöfina og leika til sigurs á móti erfiðum andstæðingum, þó á móti blási.

Eftir einn ...

Norskar forvarnir eru ekki verri en hverjar aðrar

Þetta vekur mig til umhugsunar !

Það vakti athygli fyrir nokkru þegar að ógæfumaður  var dæmdur til fangelsisvistar eftir að hann varð uppvís að því að stela nokkrum bjórum í ríkinu. Að vísu  átti hann einhver önnur afbrot af svipuðum toga óuppgerð en var eðli málsins settur í steininn. Lögbrot er lögbrot og umfangið sem slíkt skiptir ekki máli – eða hvað? Lögbrot sem slíkt er nákvæmlega sama hvort það er stórt eða lítið. Í siðuðu samfélagi skiptir ekki máli hvort menn stela einu súkkulaðistykki eða 100 allt eru þetta glæpir.

Þetta vekur  mig til umhugsunar um ákveðið misræmi hvað varðar önnur lögbrot t..d. eins og brot á 20. gr áfengislaga um bann við áfengisauglýsingum. Í þeim efnum hafa “vettlingatök” verið viðhöfð.  Þó  að dómum fjölgi þá er það umhugsunarvert í  Hæstaréttardómi  þar sem ritstjóri Mannlífs var dæmdur til sektar þá skilar einn dómari séráliti þess efnis að þar sem brot séu svo mörg að hinn seki  ætti ekki gjalda þess að vera einn kærður. Jafnræði fælist í því að þessi eini ætti að sleppa? í stað þess þá væntanlega að vinda sér í kæra þá sem lögbrot hafa framið.   Þess má geta að ritstjórinn sakfelldi  lagði fram sér til “málsbóta” fjórar möppur er innihéldu 999 áfengisauglýsingar sem ekki hefðu verið kærðar?

Þetta vekur mig til umhugsunar um hve gríðarlegt virðingarleysi viðkomandi aðilar sýna lögum landsins. Áfengisframleiðendum og innflytjendum áfengis flestum hverjum  virðist vera algerlega sama um  lög landsins sniðganga þau,  brjóta og sýna af sér markvissan og einlægan brotavilja. Dómar þ.e.a.s. fyrir utan það að einn og annar forstjórinn eða ritstjóri lendir á sakaskrá, eru svo vægir að greiðsla sektar er aðeins brotabrot af auglýsingakostnaði  og dómar miðað við fjölda  brota eru allt of fáir.

Þetta vekur mig til umhugsunar um  20. grein áfengislaga sem fyrst og fremst er sett fram sem liður í vernd barna og ungmenna. Það er skynsamlegt enda áfengi engin venjuleg “matavara” . Íslendingar drekka ekki rauðvín með kjötbollunum á miðvikudögum eins og er óskhyggja einhverra þingmanna sem vilja leyfa sölu á  áfengi í stórmörkuðum, en eins og kunnugt er þá er verulegur fjöldi starfsmanna unglingar og í einhverjum tilfellum allt niður í  12 ára börn!  Áfengi er viðkvæm vara eins og t.d. lyf og tóbak og lýtur því að sjálfsögðu öðrum lögmálum en vörur almennt.  Börn og unglingar eiga því lagalega og ótvíræðan rétt á því að vera laus við þennan einhliða áróður sem  áfengisauglýsingar eru.  Bann við áfengisauglýsingum er ekki  skerðing á tjáningarfrelsi eins einhverjir brennivínsbransans menn  hafa haldið fram. Samkvæmt skýrum niðurstöðum Hæstaréttar  um það atriði þá er um keyptan einhliða áróður að ræða sem ekkert á skylt við tjáningarfrelsi. Hitt er svo annað mál að það er teljandi á fingrum annarar handar þau tilefni sem fulltrúar áfengisbransans hafa tekið þátt í almennum tjáskiptum – t.d. í fjölmiðlum eða öðum opinberum vettvangi. Því þora menn ekki og kjósa að höndla í samræmi við eigin skoðanir um “tjáningarfrelsi” þ.e. með fleiri áfengisauglýsingum.

Þetta vekur mig til umhugsunar um hve lágt menn leggjast í þessum málum. Ég sagði eitt sinn á fræðslufundi í ónefndu foreldrafélagi að það væru engin mörk og nefndi það að sennilega myndu menn auglýsa bjór á fæðingardeildinni ef menn kæmust upp með það.  Var þá að ýja að því hvernig áfengisbransinn beinir auglýsingum markvisst að börnum og unglingum. Fékk skömm í hattinn fyrir þessi ummæli en viti menn ekki löngu síðar barst mér myndband þar sem hinir dönsku “Gunni og Felix” léku í bjórauglýsingu.  Nær fæðingardeildinni verður vart komist.

Þetta vekur mig til umhugsunar um þá lágkúru þegar að settar voru áfengisauglýsingar inn á bloggsíður barna; eða þegar að Ölgerð Egils Skallagrímssonar lét koma fyrir áfengisauglýsingum í strætóskýlum á stór Reykjavíkursvæðinu í aðdraganda grunnskólaprófa og að stjórn Strætó b.s. skyldi sýna sínum helstu kúnnum, börnum og unglingum slíka vanvirðu; eða þegar að íþróttafélag gerir fullann Lunda  með bjór í hönd að einkennismerki útihátíðar; eða þegar RÚV birti áfengisauglýsingum í kjölfar þess að forseti Íslands  veitti íslensku forvarnarverðlaunin og eins í kjölfar þess þegar að liðsmönnum íslenska handknattleikslandsliðsins voru veittar orður; eða þegar börn eru notuð í áfengisauglýsingar eins og fyrirtækið Vífilfell gerir; eða þegar að útvarpstöðvar sem ætlaðar eru börnum og unglingum útvarpa áfengisauglýsingum; eða þegar að auglýst að ekki sé hægt að horfa á enska boltann nema verða ölvaður; eða þegar að áfengisbransinn segist vera hluti af íþróttaleikum; eða  þegar ungt fólk eignast ekki vini fyrr en það hefur drukkið 12 bjóra.? Svona mætti lengi telja og ljóst að virðing fyrir réttindum barna og unglinga er engin.

Þetta vekur mig til umhugsunar um það að áfengisauglýsingar virka. Hagsmunaaðilar hafa haldið hinu gagnstæða fram og nefnt í því samhengi að ekki sé hægt að finna fylgni milli auglýsinga og aukinnar drykkju t.d. ungmenna. Þetta er útúrsnúningur og ætla sér að nýta rannsóknaraðferð sem einungis er nýtt á tilraunstofum í lokuðu eða tilbúnu umhverfi  eins t.d.  við lyfjarannsóknir virka einfaldlega ekki sem mælitæki hvorki hvað varðar áfengisauglýsingar eða annað í þeim dúr. Slíkt er ekki hægt að mæla í margþættu samfélagi þar sem að óteljandi atriði hafa áhrif sem ekki er hægt að einangra sem gera það að verkum að ekki fæst marktæk fylgni. Þetta vita allir sem fást við rannsóknir.  Grundvallar spurningin er því sú ef auglýsingar virka ekki hvers vegna er þá verið að auglýsa?   Auglýsingar virka og því til sönnunar má nefna að Bandaríkjamenn gerðu könnun sem fólst í því að rannsaka ungmenni sem lent höfðu í áfengis- og vímuefnaneyslu og þar kom greinilega í ljós að gagnvart þessum hópi höfðu áfengisauglýsingar haft veruleg áhrif. ( Journal of Public Health Policy (2005) 26, 296-311)

Þetta vekur mig til umhugsunar  um alla þá vinnu sem foreldrasamfélagið og allir þeir aðilar sem vinna með börnum og unglingum hafa lagt á sig í forvarnaskyni. Á sjöunda og áttunda áratug síðust aldar voru skólaskemmtanir  í unglingadeildum fjarri því að vera áfengislausar og í einhverjum tilfellum þurfti afskipti lögreglu vegna ölvunar. Sem betur fer heyrir þetta fortíðinni til og með sífellt betri samstarfi foreldra með tilkomu  foreldrafélagana og síðar víðtæku samstarfi þeirra aðila sem vinna með börnum og unglingum  breytist ástandið hægt og sígandi til hins betra.  Markmið foreldrasamfélagsins um vímuefnalausan grunnskóla  er raunhæft og með samstilltu átaki allrar þeirra sem bera velferð æskunnar fyrir brjósti það hefur margt áunnist þrátt fyrir gegndarlausan áfengisáróður sem beint hefur verið sérstaklega að börnum og unglingum. Sá sem þetta ritar veit að árangur hefði án alls efna verið betri ef áfengisbransinn léti börn og unglinga einfaldlega  í friði. Áfengisauglýsingar eru boðflennur í tilveru barna og unglinga  sem þau eiga lögvarðann rétt til þess að vera laus við og ganga þvert á öll uppeldismarkmið  foreldrasamfélagsins .

Þetta vekur mig til umhugsunar um  siðferði eða viðskiptasiðferði. Þegar að grjótharðir viðskiptahagsmunir einir ráða algerlega för án nokkurs tillits til laga eða almenns siðferðis vaknar sú áleitna spurning hvort slíkt eigi ekki við alla aðra starfsþætti viðkomandi fyrirtækis? Getur verið að sá hroki sem viðkomandi  fyritæki sýnir  réttindum barna og unglinga sé fyrirtækið í hnotskurn?

Þetta vekur mig til umhugsunar um hvort ekki sé óviðeigandi að eiga viðskipti við slík fyrirtæki. Er forsvaranlegt að eiga í viðskiptum við fyrirtæki sem ota áfengi á börnum manns? Að mati þess sem þetta ritar er engin spurning um að sniðganga auglýstar áfengistegundir. Myndir þú versla við kaupamann sem ýtti tóbaki að börnunum þínum. Held ekki – og því auðvitað sjálfgefið að slíkt gildi einnig við þá aðila sem ota áfengi að börnum og unglingum.

Þetta vekur mig til umhugsunar um hvers vegna við all margir foreldrar og fólk sem ber velferð æskunnar fyrir brjósti stofnuðum  Foreldrasamtök gegn áfengisauglýsingum (www.foreldrasamtok.is ). Í meira lagi undarlegt að stofna hafi þurft sérstök samtök í þeim eina tilgangi að freista þess til að farið sé að lögum? Er sennilega einstætt i hinum vestræna heimi og  í raun sorglegt dæmi um lágt viðskiptasiðferði og virðingarleysi gagnvart börnum og unglingum . Bendi fólki á síðu samtakanna  (www.foreldrasamtok.is )þar sem koma má á  framfæri  með rafrænum hætti ábendingum um brot á lögum um bann við áfengisauglýsingum.

Sýnum hug okkar í verki sniðgöngum auglýstar áfengistegundir – sýnum ábyrgð og tilkynnum um brot.

Hermann Fannar Valgarðsson

Dagsins amstur verður afar fáfengilegt þegar að þær fréttir berast að ungur vinur manns hafi í blóma lífsins orðið bráðkvaddur.  Á slíkum stundum setur mann hljóðan og maður skilur lítt hin æðstu rök tilverunnar.   

Það fór ekki fram hjá neinum þegar að unglingurinn Hemmi  mætti á svæðið  ásamt góðum hópi, fremstur meðal jafningja.  Vettvangurinn  var félagmiðstöðin Vitinn í Hafnarfirði  um miðjan tíunda áratug síðustu aldar. Eins og hans var von og vísa var ekkert verið að tvínóna við hlutina og fyrr en varði  var komin mikil aksjón í starfið. Uppátæki  ungmennanna margvísleg og ávallt vörðuð óbilandi bjartsýni æskunnar sem lætur ekki einhver praktísk atriði trufla góða hugmynd.  Það var því margt brallað og stundum fannst starfmönnum nóg um.  En allt gekk þetta vel  og frábært að fylgjast með þessum ungmennum þroskast og dafna sem sjálfstæðir og virkir einstaklingar. 

Það lá beint við að Hemmi kæmi til starfa hjá ÍTH (Íþrótta- og tómstundaráði  Hafnarfjarðar) þegar að hann hefði aldur til.  Það voru  í hans tilfelli óljós skil því erfitt var að greina hvenær hann hætti að vera unglingur og  varð starfsmaður.  Kannski  að hann hafi ekki heldur gert nein skil sjálfur á því. Þegar við hugsum til Hemma koma upp ótrúlegustu myndir í hugann eins og hæfileikakeppnin Höfrungur og Risapáskaeggjaunginn, aldrei lognmolla eða óleyst vandamál. Hemmi  hafði alla þá eiginleika  sem að góður starfsmaður í æskulýðsstarfi þarf að búa yfir, hann var ungu fólki góð fyrirmynd,  starfaði í anda sköpunar og frumkvæðis og ávallt jákvæður.  Hann vissi að mikilvægi starfsins liggur í því að leiða saman fólk, byggja upp virk samskipti  og gefa ungu fólki kost á að vinna saman undir merkjum lýðræðis að margvíslegum verkefnum.  Að gefa ungu fólki kost á því að öðlast félagslegan þroska og félagslega hæfni í gegnum hin ýmsu viðfangsefni . Með öðrum orðum að gefa ungu fólk kost á að menntast í víðtækasta skilning þess orðs.

Þessar góðu eigindir nýtust Hemma örugglega vel á öðrum vettvangi og í hans margvíslegu  verkefnum síðustu ára. Það er afar sárt að kveðja góðan vin sem yfirgefur okkur allt og fljótt. Mest er þó sorg Söru, sonar þeirra og nánustu skyldmenna. Um leið og við vottum þeim okkar dýpstu samúð þá þökkum við fyrir að hafa átt vináttu Hemma  í gegnum árin og góðar minningar um góðan dreng – blessuð sé minning hans.

Árni Guðmundsson fv. æskulýðs- og tómstundafulltrúi Hafnarfjaðrar

Geir Bjarnason  forvarnafulltrúi Hafnarfjarðarbæjar

Íslenskar æskulýðsrannsóknir 2011

Íslenskar æskulýðsrannsóknir 2011

Menntavísindasvið Háskóla Íslands v/Stakkahlíð - Bratti 19. nóvember 2011 - Kl. 10:00 – 17:00

Æskulýðsráð í samvinnu við Tómstunda- og félagsmálafræðibraut MVS Háskóla Íslands, Félagsvísindadeild Háskólans á Akureyri, Rannsókn og greiningu og Ráðgjafanefnd um æskulýðsrannsóknir standa að ráðstefnunni Íslenskra æskulýðsrannsóknir 2011.
Undirbúningshóp skipa; Óskar Dýrmundur Ólafsson formaður Æskulýðsráðs, Árni Guðmundsson MVS HÍ, Andrea Hjálmsdóttir Félagsvísindadeild HA, Jón Sigfússon R&G og Stefán Hrafn Jónsson formaður Ráðgjafarnefndar um æskulýðsrannsóknir. Aðrir samstarfsaðilar eru: Félag fagfólks í frítímaþjónustu FFF og Rannsóknarstofa í Bernsku- og æskulýðsfræðum BÆR.

Þátttökugjald er 500 kr og frítt fyrir nema - Vinsamlegast skráið ykkur í póstfangið arni@hi.is

Laugardagur 19. nóvember 2011

- Dagskrá- 

Ráðstefnustjóri: Stefán Hrafn Jónsson.

10:00 Skráning og morgunkaffi - Veggspjöld

10:10 Ávörp
Jón Torfi Jónasson forseti Menntavísindasviðs HÍ og
Óskar Dýrmundur Ólafsson formaður Æskulýðsráðs.

10:20 Skýrsla ráðgjafanefndar um æskulýðsrannsóknir – Dr. Stefán Hrafn Jónsson HÍ.

10:50 Hugmynda- og aðferðafræði skátahreyfingarinnar -Dr. Ólafur Proppé.

11:20 Forvarnir gegn átröskunum meðal unglingsstúlkna, Elva Björk Ágústsdóttir M.A ( Höf Sigrún Daníelsdóttir sálfræðingur, Elva Björk Ágústsdóttir M.A. í sálfræði, Friðrik H. Jónsson, prófessor í sálfræði við HÍ og Fanney Þórsdóttir, lektor í sálfræði við HÍ.).

11:50 Umfang og áhrif reykinga í kvikmyndum - Sólveig Karlsdóttir Embætti landlæknis.

12:10 Félagsmiðstöðvar í Reykjavík – Gísli Árni Eggertsson M.ph Íþrótta- og tómstundaráð Reykjavíkur.

12:40 Börn og sjónvarp á Íslandi – Dr Þorbjörn Broddason HÍ og Dr Kjartan Ólafsson HA.

13:10–14:00 Hádegishlé

14:00 Málstofur
Stofa K 205 / Stofa K 206

14:00
Áhrif tveggja ára skólaíhlutunar á holdafar, hreyfingu og þrek 7 ára barna. - Dr. Kristján Þór Magnússon.
Tómstundamennt á Íslandi – Vanda Sigurgeirsdóttir Lektor HÍ.

14:25
Líðan, félagsleg tengsl og þátttaka í skipulögðu frístundastarfi, Ungmenni í 8.-10. bekk sem alast upp á heimili þar sem annað móðurmál en íslenska er töluð: - Guðrún Inga Baldursdóttir, nemi í sálfræði í HR (Leiðbeinendur: Bryndís Björk Ásgeirsdóttir Háskólinn í Reykjavík og Hrefna Guðmundsdóttir Frístundamiðstöðinni Kampur.
Þróun fagumhverfis – sjónarhorn félagsuppeldisfræðinnar – Árni Guðmundsson M.Ed – HÍ.

14:50
Tengsl bjagaðrar líkamsmyndar við þyngdarstjórnun unglingsstúlkna í eða undir kjörþyngd -Ársæll Arnarsson og Nanna Ingibjörg Viðarsdóttir.
„Þetta er svo miklu dýpra en bara að sitja með þeim og hanga“ – Starfsfólk í félagsmiðstöðvum ÍTR - Hulda Valdís Valdimarsdóttir M.A.

15:15
Síðdegiskaffi

15:35
Afdrif ungmenna sem tóku þátt í Hálendishópnum 2001-2005 - Hervör Alma Árnadóttir lektor HÍ.
Fagmennska í frístundaheimilum: Hver er sýn starfsmanna?
Kolbrún Þ. Pálsdóttir Doktorsnemi við Menntavísindasvið HÍ

16:00
Er siðferðilega rétt að berjast gegn offitu? Sigrún Daníelsdóttir sálfræðingur
Tómstundafræði og rannsóknir? Jakob F Þorsteinsson M. A – HÍ.

16:25
Maður lærir líka að vera góður - Sýn unglinga á félagsmiðstöðvar og eigin þátttöku í starfi þeirra. - Eygló Rúnarsdóttir M.A. Skóla og frístundasviði Reykjavíkurborgar.
Atgervi ungra Íslendinga- Hreyfing og holdafar. Sandra Jónasdóttir M.S. doktorsnemi við MVS

17:00
Kynningar á veggspjöldum -
Ráðstefnuslit

Ert þú búin að skrifa undir ?

Einelti er er alvarlegt mál - ert þú búin að sýna hug þinn í verki  gagnvart þessari vá sem einelti er? Þú getur gert það með því að undirrita meðfylgjandi sáttmála:

"Við undirrituð skuldbindum okkur til þess að vinna af alefli og einurð gegn einelti í samfélagi okkar. Við munum standa vörð um rétt fólks til þess að lifa í sátt og samlyndi við umhverfi sitt. Við munum sérstaklega gæta réttar barna og ungmenna sem og einnig allra hópa sem ekki eiga sér málsvara eða sterka rödd. Við munum öll hvert á okkar sviði, skuldbinda okkur til þess að hafa áhrif til góðs á nánasta umhverfi okkar. Við ætlum að vera góð fyrirmynd og leggja okkar af mörkum til þess að vinna bug á því samfélagslega böli sem einelti er"

Undirritun hér